به گزارش امروزنآ به نقل از خبرنگار مهر، یکی از دشت های زیبای استان کرمانشاه دشت بالادربند است که سراب نیلوفر را درخود جای داده است. سرابی که در ۲۵ کیلومتری کرمانشاه سر خوش نشسته و نیلوفران آن در فصل گرم سال سر از آب بیرون می آورند.
این سراب که در سال ۸۷ به ثبت ملی رسیده سال هاست بر اثر افزایش تعداد چاه های کشاورزی غیر مجاز و استفاده ناصحیح از آب، طروات و زیبایی خود را از دست داده و موجب شده یکی از جذابترین تفرجگاه های استان که در ایام تعطیل به ویژه در فصل تابستان به صورت شبانه روز، در گرمای سوزان مردم را زیر سایه خود جای می داد. اکنون خود از فرط تشنگی نفس های آخر را تجربه کند.
به اعتقاد کارشناسان محیط زیست نگرانی از خشکیدن سراب نیلوفر تنها بخاطر نیلوفرهای آبی نیست بلکه نگرانی اصلی، حیات گونه های متعدد جانوری آن منطقه و همچنین تغییرات آب و هوایی و اکو سیستم است که آثار مخرب آن حتی انسان ها و ساکنین اطراف منطقه را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
تجربه نجات تالاب هشیلان برای کمک به سراب نیلوفر
معاون نظارت و پایش سازمان حفاظت از محیط زیست استان کرمانشاه کاظم علیزاده در خصوص اثرات چاه های مجاز و غیر مجاز بر سراب نیلوفر به خبرنگار مهر گفت: تالاب هشیلان وضعیت سراب نیلوفر را تجربه کرده است به طوری در سال ۸۸ خشک شد اما با انتقال آب از سد گاووشان و خارج کردن چاه های آن منطقه از چرخه برداشت آب، این تالاب نجات پیدا کرد.
کاظم علیزاده افزود: برداشت آب های زیر زمینی روی آبهای سطحی هم اثر می گذارد اما در این خصوص مطالعه ای انجام نداده ایم و تنها ناظر بر اقدامات اجرایی هستیم.
به گزارش مهر، یکی از موانع سهولت کار در حفاظت از سراب نیلوفر این است که پر کردن چاه ها، کشاورزان را متضرر خواهد کرد و نجات طبیعت موجب مرگ بخشی از درآمد مردم منطقه خواهد شد.
معاون سازمان حفاظت از محیط زیست استان کرمانشاه در این رابطه اظهار داشت: جهاد کشاورزی و آب منطقه ای می بایست چاه های آن منطقه را مدیریت کنند و مانع از کشتهای پر مصرف آبی شوند. نصب کنتورهای هوشمند را در اولویت قرار دهند.
وی افزود: از نظر زیست محیطی تا کنون اقدمات انجام شده موثر نبوده و سراب نیلوفر به این وضعیت رسیده است بنابراین باید از شیوه های جدید و مطالعه شده برای نجات بخشی سراب نیلوفر استفاده کرد.
حفر چاه در محدوده آثار طبیعی ملی نیاز به مجوز محیط زیست دارد
این مسئول بیان داشت: برای صدور مجوز حفر چاه آب تنها در موارد بسیار محدودی از محیط زیست استعلام اخذ شده و این درحالیست که وقتی به نقطه بحرانی می رسیم، تمامی دستگاهها باید باهم هماهنگ باشند. به طور قطع باید برای مجوز چاه در محدوده ای مانند سراب نیلوفر از سوی محیط زیست تاییدیه داده شود.
علی زاده خاطر نشان کرد: نصب کنتور هوشمند بر روی چاه ها از سال ۹۰ مورد بحث قرار گرفته است اما به دلیل هزینه بالای این امر، کشاورزان رغبتی از خود نشان نمی دهند و چون بسیاری از آنها مجوز هم دارند نمی توان این افراد را ملزم به نصب تجهیزات کرد.
۹۷ حلقه چاه غیر مجاز در محدوده سراب نیلوفر
فرماندار شهرستان کرمانشاه در پاسخ به این سوال که باتوجه به مصوبات اخیر مجلس مبنی بر اقدام دستگاه های اجرایی درخصوص برخورد با چاه های غیر مجاز گفت: از سال ۹۰ تا کنون ۷۷۹ حلقه چاه غیرمجاز شناسایی، تشکیل پرونده و پلمب شده است.
فضل الله رنجبر گفت: ۹۷ حلقه از این چاه های غیر مجاز در محدوده ای بسیار نزدیک به سراب نیلوفر بوده اند.
وی افزود: در حال حاضر ۳۱۸ حلقه چاه مجاز در شعاع هفت کیلومتری سراب نیلوفر وجود دارد که کمتر از ۲۰ درصد استفاده صنعتی دارند و مابقی برای مصارف کشاورزی به کار می روند.
رنجبر بیان داشت: از آنجا که این چاه ها مجوز دار هستند نمی توانیم با آنها برخورد کنیم اما مهمترین برنامه برای این افراد نصب کنتور هوشمند است که هنوز در این محدوده نصب نشده است.
وی گفت: از سال ۸۴ که دشت ماهیدشت جزو دشتهای ممنوعه قرار گرفت و نصب کنتور هوشمند آغاز شد. اما دشت میاندربند سراب نیلوفر هنوز ممنوعه اعلام نشده است.
کشت محصولات با نیاز آبی کم و نصب کنتورهای هوشمند در دستور کار
فرماندار شهرستان کرمانشاه افزود: بر اساس سیاست های کشت هماهنگی میان جهاد کشاورزی و امور آب صورت گرفته تا از کشتهای پر مصرف ممانعت به عمل آید و از سال گذشته نیز تا حدودی از برداشت بی رویه آب جلوگیری شده است.
رنجبر عنوان کرد: یکی از کارهای مهم برای نجات سراب نیلوفر نصب کنتورهای هوشمند است که می بایست از طرف وزارت نیرو تأمین اعتبار شود. از آنجا که اکثر چاهها قدیمی و مجوز دار هستند و نصب کنتور هوشمند نیازمند هزینه ای بالغ بر پنجاه میلیون ریال است نمی توانیم کشاورزان را وادار به این کار کنیم.
وی افزود: باید برای این افراد تسهیلاتی درنظر گرفته شود تا زیر ساختهای کنتور هوشمند را فراهم کنند، لذا این موضوع یکی از اولویتهای کاری ما بوده و در شورای حفاظت آب نیز برآن تأکید بسیار داریم.
این مقام مسئول درخصوص ۳۱۸ حلقه چاه مجاز در محدوده سراب نیلوفر گفت: گرچه هنوز برای هوشمند سازی کنتورهای این چاهها اقدامی صورت نگرفته است اما کارشناسان امور آب با همکاری جهاد کشاورزی به طور مستمر این چاهها را مورد بازدید قرار می دهند تا مصرف درست صورت پذیرد.
به گزارش خبرنگار مهر، حفر چاه های مجاز و غیر مجاز در محدوده سراب نیلوفر بر میزان ورود گردشگران به این منطقه نیز اثر داشته است. مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر به برخی از سوالات پاسخ داده است.
سرنوشت سراب یاوری در انتظار نیلوفرانه ها
علی فعله گری اظهار داشت: محدوده ی فنس کشی شده در سراب نیلوفر، جزو منطقه تفریحی و گردشگری بوده و تنها تا زمانی که در آن منطقه آب باشد مردم استقبال می کنند، لذا موقعی که خشک شود سرآب معنی ندارد همانند سرنوشتی که سراب یاوری به آن دچار شد.
مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه ادامه داد: آنچه که محرض است، در سالیان گذشته استفاده بی رویه از آب و کم شدن منابع آبی تأثیر منفی بر دبی آب سراب نیلوفر داشته است و در ایام تابستان به مرز خشکی هم می رسد. شاید دیگر نشود از آنجا به عنوان منطقه گردشگری یاد کرد.
وی افزود: در جلسات و کارگروه های متعدد نجات بخشی این سراب مطرح شده است که دستگاه های زیربط باید وارد عمل شوند، میراث فرهنگی کاری از دستش برنمیاید جز اینکه بگوید به داد این دشت برسید.
فعله گری تصریح کرد: موضوع مهم این است که چاه های موجود در آن منطقه فاصله قانونی را رعایت نکرده اند و آنطور که شنیده ام حداکثر فاصله یک چاه از چاه بعدی ۴۰۰ متر است اما متأسفانه در سالیان قبل مجوزها صادر شده است و اکنون مدیریت آب به یک بحران در منطقه تبدیل شده است.
به گزارش خبرنگار مهر و به عقیده کارشناسان حوزه آب، از آنجا که دشت بالا دربند هنوز جزو دشتهای ممنوعه اعلام نشده است می توان امیدوار بود با مدیریت صحیح آب و بهینه سازی مصرف آن، می توان امیدوار بود که مانند نسل های گذشته شاهد همزیستی مسالمت آمیز انسان و طبیعت بود.
..........................
گزارش: فاطمه الماسی